วิตามิน B12 กับสมอง และการเพิ่มพลังงาน

วิตามิน B12

วิตามิน B12 เป็นชื่อวิตามินที่เรามักได้ยินบ่อย ไม่ว่าจะในบทความสุขภาพ อาหารเสริม แต่หลายคนอาจยังไม่รู้ว่าเบื้องหลังของวิตามินบีสิบสองนี้ มีบทบาทสำคัญ ต่อสุขภาพมากกว่าที่คิด ไม่ใช่เพียงแค่เรื่องพลังงาน หรือความสดชื่นระหว่างวันเท่านั้น หากแต่ยังเกี่ยวข้องกับระบบต่างๆในร่างกาย ทั้งสมอง ประสาท เม็ดเลือด

วิตามิน B12 คืออะไร?

วิตามินบีสิบสอง หรือที่เรียกทางวิทยาศาสตร์ว่า โคบาลามิน (Cobalamin) เป็นวิตามินที่ละลายในน้ำ และมีบทบาทสำคัญ ในระบบประสาท การสร้างเม็ดเลือดแดง และกระบวนการ Metabolism ของร่างกาย โดยเฉพาะการเปลี่ยนอาหาร ที่เรารับประทาน ให้กลายเป็นพลังงาน

ร่างกายไม่สามารถผลิตวิตามินบีสิบสองเองได้ จำเป็นต้องได้รับจากอาหาร หรืออาหารเสริมเท่านั้น ซึ่งเป็นเหตุผลว่า ทำไมการขาดวิตามินชนิดนี้ จึงสามารถส่งผลกระทบต่อสุขภาพ ได้หลายระบบอย่างชัดเจน

หน้าที่หลักของวิตามินบีสิบสองในร่างกาย

  • วิตามิน B12 ช่วยบำรุงระบบประสาท มีส่วนช่วยในการสร้าง Myelin ซึ่งเป็นส่วนสำคัญในการป้องกัน และส่งสัญญาณไฟฟ้าผ่านเส้นประสาท ช่วยการทำงานของสมอง และระบบประสาท ทำให้ความจำ และการคิดวิเคราะห์ดีขึ้น
  • เสริมพลังงาน และการเผาผลาญอาหาร ช่วยให้ร่างกายเปลี่ยนอาหาร ให้เป็นพลังงานที่ใช้งานได้ ทำให้รู้สึกกระปรี้กระเปร่า และลดความรู้สึกเหนื่อยล้า
  • การสร้างเม็ดเลือดแดง ช่วยในการผลิตเม็ดเลือดแดง ที่แข็งแรง และมีคุณภาพ ทำให้ระบบการขนส่งออกซิเจนในร่างกาย ทำงานได้อย่างมีประสิทธิภาพ
  • สุขภาพจิต และอารมณ์ วิตามินบีสิบสอง มีผลต่อการควบคุมอารมณ์ และระดับฮอร์โมนในสมอง ช่วยลดความเครียด และป้องกันภาวะซึมเศร้า
  • บำรุงผิว และเส้นผม ช่วยส่งเสริมสุขภาพผิว ผม และเล็บให้แข็งแรง มีชีวิตชีวา ลดปัญหาผิวแห้งและผมร่วง
  • เสริมระบบภูมิคุ้มกัน มีส่วนช่วยกระตุ้นการทำงาน ของระบบภูมิคุ้มกัน ทำให้ร่างกายต่อสู้กับเชื้อโรค และการติดเชื้อต่างๆได้ดีขึ้น

แหล่งอาหารที่มีวิตามินบีสิบสอง

วิตามิน B12
  • ตับ โดยเฉพาะ ตับวัว และ ตับไก่ เป็นแหล่งวิตามินบีสิบสอง ที่ดีที่สุด ตับวัวที่ปรุงสุก ปริมาณ 100 กรัม ให้วิตามินบีสิบสอง มากกว่าหลายเท่า ของปริมาณที่ร่างกายต้องการต่อวัน
  • เนื้อสัตว์ เนื้อวัว, เนื้อหมู, เนื้อไก่ เป็นแหล่งโปรตีน ที่มีวิตามินบีสิบสอง อยู่ในปริมาณที่เหมาะสม
  • ปลา และอาหารทะเล เช่นปลาแซลมอน, ปลาทูน่า, ปลาซาร์ดีน, ปลาค็อด, หอยนางรม, หอยแมลงภู่ ทั้งปลาน้ำจืด และปลาทะเลมีวิตามินบีสิบสองสูง
  • ไข่ โดยเฉพาะไข่แดง ให้วิตามินบีสิบสอง รวมถึงวิตามินและแร่ธาตุอื่นๆ ที่สำคัญต่อร่างกาย
  • ผลิตภัณฑ์จากนม นมวัว, โยเกิร์ต, ชีสเช่น Mozzarella cheese, Cheddar cheese เหมาะสำหรับผู้ที่ไม่รับประทานเนื้อสัตว์ แต่ยังทานผลิตภัณฑ์จากสัตว์

ถ้าขาดวิตามินบี 12 จะเป็นยังไง?

  • อาการทางร่างกายทั่วไป เช่นอ่อนเพลีย เหนื่อยง่าย หายใจถี่ ใจสั่น ผิวซีด
  • อาการทางระบบประสาท เช่นชา หรือเสียวปลายมือ ปลายเท้า กล้ามเนื้ออ่อนแรง การทรงตัวไม่ดี เดินเซ มีปัญหาความจำ หรือสับสน อารมณ์แปรปรวน หรือซึมเศร้า
  • อาการทางช่องปาก และระบบย่อยอาหาร เช่นลิ้นแดง เจ็บลิ้น ปากแห้ง เบื่ออาหาร น้ำหนักลด
  • ระบบประสาท หากขาดวิตามินบี 12 เป็นเวลานานโดยไม่รักษา อาจเกิดความเสียหายถาวรต่อระบบประสาทได้

ที่มา: วิตามินบี 12 เสี่ยงขาดได้ แบบไม่รู้ตัว! [1]

 

กลุ่มที่มักขาดวิตามินบีสิบสอง

  • ผู้สูงอายุ ระบบย่อยอาหาร และการดูดซึมวิตามินบีสิบสอง เสื่อมลงตามอายุ ทำให้ดูดซึมได้น้อยลง
  • ผู้ที่รับประทานมังสวิรัติ หรือวีแกน วิตามินบีสิบสองพบมากในผลิตภัณฑ์จากสัตว์ ผู้ที่งดเว้นอาหารจากสัตว์ จึงเสี่ยงต่อการขาด
  • ผู้ที่มีปัญหา เกี่ยวกับระบบทางเดินอาหาร เช่นผู้ป่วยโรคลำไส้อักเสบ, โรค Celiac, หรือผู้ที่เคยผ่าตัดกระเพาะหรือลำไส้ เนื่องจากอวัยวะ ที่ทำหน้าที่ดูดซึมวิตามินบีสิบสอง ถูกทำลาย หรือเปลี่ยนแปลง
  • ผู้ที่ใช้ยาบางชนิดเป็นประจำ เช่นยาลดกรด (PPI), ยาเมตฟอร์มิน (สำหรับเบาหวาน), หรือยาปฏิชีวนะบางชนิด ซึ่งอาจรบกวนการดูดซึมวิตามินบีสิบสอง
  • ผู้ดื่มแอลกอฮอล์เป็นประจำ แอลกอฮอล์รบกวนกระบวนการดูดซึม และการเก็บสะสม ของวิตามินในร่างกาย
  • หญิงตั้งครรภ์ และให้นมบุตร มีความต้องการวิตามินบีสิบสองสูงขึ้น หากได้รับไม่เพียงพอ อาจส่งผลต่อทารก
  • ผู้ที่มีภาวะโลหิตจาง จากการขาดวิตามินบีสิบสอง เป็นภาวะที่ร่างกายขาดโปรตีน intrinsic factor ซึ่งจำเป็นต่อการดูดซึมวิตามินบีสิบสอง

วิตามินบีสิบสองกับอาหารเสริม

หนึ่งในความนิยม ของวิตามินบีสิบสองในปัจจุบัน คือการนำมาใช้ ในผลิตภัณฑ์เสริมอาหาร ที่ช่วยให้ร่างกายตื่นตัว ลดอาการง่วงระหว่างวัน และเพิ่มสมาธิ โดยเฉพาะในกลุ่มผู้ที่ทำงานหน้าคอมพิวเตอร์ หรือเรียนหนัก เป็นเวลานาน อาหารเสริมที่มักมีวิตามินบีสิบสอง เป็นส่วนประกอบ มีดังนี้

  • Vitamin B-Complex ให้ประโยชน์ครอบคลุม ทั้งระบบประสาท และการสร้างพลังงาน
  • Energy Booster มักมีวิตามินบีสิบสอง กับสารกระตุ้นอื่น เช่นคาเฟอีน Coenzyme Q10 หรือ L-Carnitine
  • อาหารเสริมสมอง วิตามินบีสิบสองมักทำงานร่วมกับโอเมก้า-3 กรดโฟลิก และแร่ธาตุอื่นๆ เพื่อเพิ่มประสิทธิภาพการทำงานของสมอง

สรุป วิตามินบีสิบสอง สร้างพลังงาน

วิตามินบีสิบสองเป็นวิตามินที่จำเป็น ต่อการทำงานของระบบประสาท การสร้างพลังงาน และสุขภาพโดยรวม โดยเฉพาะในยุค ที่ผู้คนเผชิญกับความเครียด การใช้ชีวิตที่เร่งรีบ และการพักผ่อนที่ไม่เพียงพอ การเสริมวิตามินบีสิบสอง ผ่านอาหารที่หลากหลาย หรืออาหารเสริม จึงเป็นอีกหนึ่งทางเลือก ที่ช่วยฟื้นฟูพลังงาน

วิตามินบีสิบสอง กินทุกวันได้ไหม?

การรับประทานวิตามินบีสิบสองทุกวัน สามารถทำได้ และค่อนข้างปลอดภัย เนื่องจากวิตามินบีสิบสอง เป็นวิตามินที่ละลายในน้ำ ร่างกายจะดูดซึม ในปริมาณที่จำเป็น และขับส่วนเกิน ออกทางปัสสาวะ แต่ควรรับประทาน ในปริมาณที่เหมาะสม ดังนี้

  • ผู้ใหญ่ทั่วไป ควรได้รับวันละ ประมาณ 2.4 ไมโครกรัม
  • หญิงตั้งครรภ์ 2.6 ไมโครกรัม
  • หญิงให้นมบุตร 2.8 ไมโครกรัม

ที่มา: วิตามินบี-12 มีประโยชน์อย่างไร ขาดแล้วจะเกิดอะไรขึ้น? [2]

 

วิตามินบีสิบสองมีโทษอย่างไร?

  • วิตามินบีสิบสองโดยทั่วไป ถือว่าปลอดภัย และมีความเสี่ยงต่ำ แต่หากรับประทานใน ปริมาณมากเกินความจำเป็น หรือใช้ใน รูปแบบฉีดโดยไม่จำเป็น อาจมีผลข้างเคียง เช่น
  • ผื่น ผิวหนังแดง คัน หรืออาการแพ้ เป็นอาการที่เกิดจากปฏิกิริยา ของระบบภูมิคุ้มกัน ที่ตอบสนองต่อสาร ที่ร่างกายมองว่าเป็นสิ่งแปลกปลอม คือวิตามินบีสิบสองปริมาณสูง หรือสารประกอบอื่นในอาหารเสริม อาจทำให้เกิดผื่นแดง คัน ลมพิษ หรือระคายเคืองผิวหนัง ซึ่งมักเกิดบริเวณใบหน้า แขน ขา หรือลำตัว
  • วิงเวียนศีรษะ รู้สึกหมุนหรือโคลงเคลง คล้ายจะเป็นลม มักเกิดจากความดันโลหิตเปลี่ยนแปลง หรือระบบประสาทถูกรบกวน อาจเกิดขึ้นชั่วคราว หลังรับวิตามินในรูปแบบฉีด หรือจากการรับประทานในปริมาณมาก
  • คลื่นไส้ ความรู้สึกไม่สบายในกระเพาะอาหาร อาจมีอาการอยากอาเจียนร่วมด้วย อาการนี้อาจเกิดจากการรับวิตามิน ในขณะท้องว่าง หรือจากการที่ร่างกายตอบสนอง ต่อปริมาณวิตามินที่มากเกินไป
  • ปวดหัว เป็นอาการที่พบบ่อย เมื่อร่างกายมีการเปลี่ยนแปลงทางเคมี หรือได้รับสารกระตุ้นมากเกิน อาจเป็นอาการชั่วคราว ที่เกิดหลังการใช้วิตามิน หรืออาหารเสริมบางชนิด
  • อาการแพ้อย่างรุนแรง (Anaphylaxis) เป็นภาวะที่ระบบภูมิคุ้มกัน ตอบสนองรุนแรง ต่อสารที่แพ้ ทำให้เกิดอาการ เช่นหน้าบวม ปากบวม คอบวม หายใจลำบาก ความดันโลหิตลดลงอย่างรวดเร็ว หรือหมดสติ ถือเป็น ภาวะฉุกเฉิน ที่ต้องได้รับการรักษาโดยทันที

ที่มา: ขาดวิตามินบี-12 เสี่ยงภาวะโรคซึมเศร้า อัลไซเมอร์ [3]

 

Facebook
Twitter
Telegram
LinkedIn
ข้อมูลผู้เขียน

แหล่งอ้างอิง