ฟีนิลอะลานีน คือ สารอะไร ช่วยอะไรบ้าง?

ฟีนิลอะลานีน คือ

ฟีนิลอะลานีน คือ สารที่มีความเกี่ยวข้องกับกระบวนการสำคัญ ในร่างกายของเรา ไม่ว่าจะเป็นเรื่องของพลังงาน สมอง หรืออารมณ์ ฟีนิลอะลานีนจึงเป็นอีกหนึ่งประเด็น ที่ควรทำความรู้จักให้มากขึ้น บทความนี้จะพาไปทำความเข้าใจกับบทบาท หน้าที่ แหล่งอาหาร และความสำคัญ ของฟีนิลอะลานีนอย่างครบถ้วน

กรดอะมิโน ฟีนิลอะลานีน คือ

ฟีนิลอะลานีน คือ กรดอะมิโนที่จำเป็น (Essential Amino Acid) ที่ร่างกายไม่สามารถสร้างเองได้ จำเป็นต้องได้รับจากอาหาร เป็นสารตั้งต้นสำคัญของสารเคมีในสมอง เช่นโดปามีน (Dopamine), นอร์เอพิเนฟรีน (Norepinephrine) และเอพิเนฟรีน (Epinephrine) ซึ่งมีบทบาท ในการควบคุมอารมณ์ การเรียนรู้ ความสนใจ และการตอบสนองต่อความเครียด

ฟีนิลอะลานีนมี 3 รูปแบบ

  1. L-Phenylalanine พบตามธรรมชาติในอาหารที่มีโปรตีน เช่นเนื้อสัตว์ ไข่ นม ถั่ว และธัญพืช เป็นกรดอะมิโนจำเป็นที่ร่างกายใช้ในการสร้างโปรตีน และสารสื่อประสาท เป็นรูปแบบที่ร่างกายสามารถนำไปใช้โดยตรง ในกระบวนการทางชีวเคมี
  2. D-Phenylalanine เป็นรูปแบบสังเคราะห์ ที่ไม่ได้พบตามธรรมชาติในอาหาร มีบทบาทในการยับยั้งเอนไซม์ที่ทำลายสารลดความเจ็บปวดในร่างกาย เช่นเอนดอร์ฟิน บางครั้งใช้เป็นทางเลือก ในการบรรเทาอาการปวดเรื้อรัง เช่นโรคข้ออักเสบ หรืออาการปวดกล้ามเนื้อ
  3. DL-Phenylalanine (DLPA) เป็นการรวม L-Phenylalanine และ D-phenylalanine เข้าด้วยกันในสัดส่วน 1:1 มักใช้ใน ผลิตภัณฑ์เสริมอาหาร ที่ช่วยเพิ่มความตื่นตัว ลดความเหนื่อยล้า บรรเทาอาการซึมเศร้า หรือฟื้นฟูสมองจากความเครียด

ฟีนิลอะลานีนมีสรรพคุณอะไรบ้าง?

  • การผลิตสารสื่อประสาท: ฟีนิลอะลานีนเป็นสารตั้งต้น ในการสร้างไทโรซีน ซึ่งต่อมาใช้ในการผลิตสารสื่อประสาท เช่นโดปามีน, นอร์เอพิเนฟรีน และเอพิเนฟรีน สารเหล่านี้มีบทบาท ในการควบคุมอารมณ์ ความตื่นตัว และการตอบสนองต่อความเครียด
  • การบรรเทาอาการปวด: ฟีนิลอะลานีนรูปแบบ DPA ช่วยบรรเทาอาการปวดเรื้อรัง โดยการยับยั้งเอนไซม์ ที่ทำลายเอนดอร์ฟิน ซึ่งเป็นสารธรรมชาติ ที่ช่วยลดความรู้สึกเจ็บปวด
  • การรักษาภาวะซึมเศร้า: มีการศึกษา ที่ชี้ให้เห็นว่า ฟีนิลอะลานีนมีบทบาท ในการบรรเทาอาการซึมเศร้า เนื่องจากเกี่ยวข้อง กับการผลิตโดปามีน และนอร์เอพิเนฟรีน ซึ่งมีผลต่ออารมณ์ และความรู้สึกพึงพอใจ

ที่มา: Phenylalanine: Benefits, Side Effects, and Food Sources [1]

 

ฟีนิลอะลานีนพบในอาหารใด?

ฟีนิลอะลานีน คือ
  • ช็อกโกแลต: มีฟีนิลอะลานีน และสารกระตุ้นสมองอื่นๆ ที่ส่งผลต่ออารมณ์ และความรู้สึกพึงพอใจ
  • เนื้อสัตว์: เช่น เนื้อวัว หมู ไก่ และปลา เป็นแหล่งโปรตีนคุณภาพสูง ที่มีฟีนิลอะลานีนในปริมาณมาก
  • ไข่: แหล่งโปรตีนที่ให้กรดอะมิโนจำเป็น รวมถึงฟีนิลอะลานีน
  • นม และผลิตภัณฑ์จากนม: เช่นโยเกิร์ต และชีส ให้ทั้งโปรตีน และฟีนิลอะลานีน ในรูปแบบที่ดูดซึมง่าย
  • พืชตระกูลถั่ว: เช่นถั่วเหลือง และถั่วลิสง มีกรดอะมิโนจำเป็นหลายชนิด รวมถึงฟีนิลอะลานีน
  • ธัญพืช: เช่นข้าวโอ๊ตและข้าวกล้อง เป็นแหล่งโปรตีนจากพืชที่ดี โดยเฉพาะเมื่อรับประทาน ร่วมกับแหล่งโปรตีนอื่น

ที่มา: ฟีนิลอะลานีน (Phenylalanine) [2]

 

ฟีนิลอะลานีนลดง่วงได้ยังไง?

หนึ่งในประโยชน์ที่โดดเด่น ของฟีนิลอะลานีน คือการช่วย ลดความง่วง และ เพิ่มความตื่นตัว เนื่องจากสารนี้สามารถเปลี่ยนเป็นไทโรซีน ซึ่งต่อมาเปลี่ยนเป็นโดปามีน และนอร์เอพิเนฟรีน สารสื่อประสาทที่มีบทบาทในการ กระตุ้นระบบประสาทส่วนกลาง ช่วยให้รู้สึก สดชื่น กระปรี้กระเปร่า สมองปลอดโปร่ง และสามารถโฟกัสกับงานได้ดีขึ้น

ฟีนิลอะลานีนในรูปแบบ DLPA มักถูกนำมาใช้ในผลิตภัณฑ์อาหารเสริมเพื่อ บำรุงสมอง ระบบประสาท เพิ่มความมีชีวิตชีวาในระหว่างวัน และลดอาการสมองล้า จากการทำงานติดต่อกันนานๆ โดยเฉพาะในกลุ่มคนที่ต้องใช้สมาธิสูง เช่นนักเรียน นักศึกษา หรือพนักงานออฟฟิศ

นอกจากนี้ ยังมีการผสมฟีนิลอะลานีน ร่วมกับสารอื่น เช่นโคลีน วิตามิน B6, B12 หรือสมุนไพรบำรุงสมอง เช่น Rhodiola และโสม เพื่อเสริมฤทธิ์ในการกระตุ้นสมอง ให้มีประสิทธิภาพมากยิ่งขึ้น โดยทั้งหมดนี้ช่วยให้ร่างกายรับมือกับความเครียด ลดความเมื่อยล้า และฟื้นฟูสมอง ให้ตื่นตัวได้นานขึ้น

ปริมาณฟีนิลอะลานีนที่แนะนำ

สำหรับผู้ใหญ่ทั่วไป การบริโภคฟีนิลอะลานีนจากอาหาร ในปริมาณ 14 มก.ต่อน้ำหนักตัว 1 กิโลกรัมต่อวัน ถือว่าเพียงพอ เช่นหากมีน้ำหนัก 60 กก. ควรได้รับประมาณ 840 มก.ต่อวัน โดยไม่จำเป็นต้องใช้อาหารเสริม หากได้รับโปรตีน จากอาหารอย่างเหมาะสม

ในกรณีอาหารเสริม ควรเริ่มจากขนาดต่ำก่อน เช่น 200-500 มก.ต่อวัน และค่อยๆปรับเพิ่ม โดยควรอยู่ภายใต้คำแนะนำของแพทย์ หรือผู้เชี่ยวชาญ

สรุป ฟีนิลอะลานีนช่วยกระตุ้นสมอง

ฟีนิลอะลานีนเป็นกรดอะมิโนจำเป็น ที่มีบทบาทหลากหลาย ตั้งแต่การเสริมสร้างโปรตีน ไปจนถึงการผลิตสารเคมีที่สำคัญในสมอง เกี่ยวข้องกับอารมณ์ ความจำ และพลังงาน ฟีนิลอะลานีนเป็นหนึ่งในสาร ที่ได้รับความนิยมในวงการอาหารเสริม โดยเฉพาะกลุ่มที่ต้องการกระตุ้นสมอง ลดอาการง่วง และเพิ่มสมาธิ

โทษของฟีนิลอะลานีนคืออะไร?

  • ผู้ที่มีโรคฟีนิลคีโตนูเรีย (PKU) ควรหลีกเลี่ยงโดยเด็ดขาด เนื่องจากร่างกายไม่สามารถสลายฟีนิลอะลานีนได้ การสะสมของสารนี้ในเลือด อาจทำลายสมอง และระบบประสาท
  • สตรีมีครรภ์ที่มีภาวะทางพันธุกรรมที่เรียกว่า ฟีนิลคีโตนูเรีย ควรควบคุมระดับฟีนิลอะลานีนในเลือดอย่างเคร่งครัด ระดับที่สูงเกินไป อาจทำให้ทารกเกิดความผิดปกติทางร่างกาย และสมอง
  • ผู้ป่วยโรคจิตเภท (Schizophrenia) ควรใช้ด้วยความระมัดระวัง เพราะฟีนิลอะลานีนอาจทำให้อาการของโรคแย่ลง
  • ผู้ที่ใช้ยา Levodopa (ยารักษาโรคพาร์กินสัน) ไม่ควรรับประทานฟีนิลอะลานีนร่วมกับยา เนื่องจากอาจลดประสิทธิภาพของยา
  • ผู้ที่ใช้ยาต้านซึมเศร้ากลุ่ม MAOIs ฟีนิลอะลานีนอาจเพิ่มระดับไทรามีนในร่างกาย ทำให้ความดันโลหิตพุ่งสูง หลีกเลี่ยงการใช้ร่วมกัน เพื่อลดความเสี่ยง ของภาวะความดันสูงฉับพลัน
  • ผลข้างเคียงทั่วไป การบริโภคฟีนิลอะลานีนในปริมาณมาก อาจทำให้เกิดอาการ เช่นปวดหัว คลื่นไส้ หรือปัญหาทางระบบทางเดินอาหาร

ที่มา: Phenylalanine [3]

 

ฟีนิลอะลานีนข้อแนะนำในการทาน

  • ผู้ที่มีปัญหาเกี่ยวกับความดันโลหิตสูง หรือโรคหัวใจ ควรปรึกษาแพทย์ ก่อนรับประทานอาหารเสริม ที่มีฟีนิลอะลานีน
  • สังเกตอาการผิดปกติ เช่นใจสั่น คลื่นไส้ หรือปวดหัว หลีกเลี่ยงการรับประทานในช่วงเย็น หรือก่อนนอน เพราะฟีนิลอะลานีน มีฤทธิ์กระตุ้นระบบประสาท อาจทำให้นอนหลับยาก
  • ไม่ควรใช้ต่อเนื่อง ในปริมาณสูง โดยไม่มีคำแนะนำจากแพทย์ เพื่อหลีกเลี่ยงผลข้างเคียงระยะยาว หรือการรบกวนสมดุล ของสารสื่อประสาทในสมอง
  • ผู้ที่รับประทานอาหารครบ 5 หมู่และมีโปรตีนเพียงพอ มักได้รับฟีนิลอะลานีนเพียงพอ จากอาหารธรรมชาติอยู่แล้ว โดยไม่จำเป็นต้องเสริมเพิ่มเติม
Facebook
Twitter
Telegram
LinkedIn
ข้อมูลผู้เขียน

แหล่งอ้างอิง