คำถามสำคัญ ธัญพืชอะไรที่มี Iron สูง

ธัญพืชอะไรที่มี Iron สูง

ธัญพืชอะไรที่มี Iron สูง เป็นคำถามที่สำคัญกว่าที่คิด เพราะธาตุเหล็กไม่ได้เกี่ยวแค่กับเลือดจาง แต่ยังเกี่ยวกับการขนส่งออกซิเจน การสร้างพลังงาน การทำงานของสมอง และภูมิคุ้มกัน บทความนี้ จึงจะมาดูว่า ธัญพืชอะไรบ้างที่มีธาตุเหล็กสูง และสามารถหาทานได้ง่าย ในชีวิตประจำวัน โดยไม่ต้องใช้อาหารเสริม

  • ประโยชน์ของธาตุเหล็ก
  • ปริมาณธาตุเหล็กต่อวัน
  • ธัญพืชอะไรที่มี Iron สูง

ประวัติ ธาตุเหล็ก การค้นพบแรกเริ่ม

ธาตุเหล็กเป็นธาตุโลหะ ที่มนุษย์รู้จักมาตั้งแต่ยุคก่อนประวัติศาสตร์ โดยหลักฐานเก่าแก่ที่สุด ได้แก่ลูกปัดเหล็กที่ทำจากเหล็กอุกกาบาต ที่พบในสุสาน Gerzeh ทางตอนเหนือของอียิปต์ เมื่อประมาณ 3,200 ปีก่อนคริสตกาล นอกจากนี้ มีดาบเหล็กในสุสาน Hattic Anatolia อายุประมาณ 2,500 ปีก่อนคริสตกาล

การหลอมเหล็กจากแร่เหล็ก เริ่มมีหลักฐานแน่ชัดขึ้น ในช่วงปลายสหัสวรรษที่ 2 ก่อนคริสต์ศักราช โดยในบริเวณตะวันออกกลาง เช่นกรีซ อินเดีย Arizona มีการผลิตเหล็กจากแหล่งแร่ และใช้เครื่องมือเหล็ก แทนเครื่องมือทองแดง หรือบรอนซ์อย่างแพร่หลาย

ซึ่งเป็นช่วงที่เริ่มต้นของยุคเหล็ก ประมาณ 1200 ปีก่อนคริสตกาลในอินเดีย และประมาณ 800 ปีก่อนคริสตกาลในยุโรปกลาง ส่วนในจีนมีหลักฐานเหล็กหล่อ ตั้งแต่คริสต์ศตวรรษที่ 8 ก่อนคริสตกาล ซึ่งถือว่าเริ่มได้เร็วกว่ายุโรปเป็นพันปี (16 สิงหาคม 2025) [1]

ประโยชน์ธาตุเหล็กมีอะไรบ้าง?

  • ช่วยในการลำเลียงออกซิเจน และให้พลังงาน ธาตุเหล็กเป็นส่วนสำคัญของ Hemoglobin ในเม็ดเลือดแดง ทำหน้าที่ลำเลียงออกซิเจน ไปยังเซลล์ต่างๆ ทั่วร่างกาย ถ้าร่างกายขาดธาตุเหล็ก อาจทำให้เหนื่อยง่าย เพราะเซลล์ไม่รับออกซิเจนเพียงพอ
  • เพิ่มสมรรถภาพทางกาย ความทนทาน ถ้าขาดธาตุเหล็ก จะทำให้ประสิทธิภาพ ในการออกกำลังกาย ตลอดจนความแข็งแรง ความเร็ว การฟื้นตัวจากการออกแรงลดลง
  • เสริมระบบภูมิคุ้มกัน ธาตุเหล็กช่วยให้ระบบภูมิคุ้มกัน ทำงานได้ดีขึ้น ถ้าธาตุเหล็กในร่างกายต่ำ อาจเพิ่มความเสี่ยงต่อการติดเชื้อ
  • จำเป็นในช่วงตั้งครรภ์ ในช่วงตั้งครรภ์ ร่างกายต้องการเลือดมากขึ้น ธาตุเหล็กช่วยสร้างเลือดให้เพียงพอ สำหรับแม่ และทารกในครรภ์

ที่มา: What You Need to Know About Iron (1 มกราคม 2024) [2]

ธาตุเหล็กควรจะได้ต่อวันเท่าไร?

ทารกแรกเกิดถึง 6 เดือน ควรได้รับธาตุเหล็กวันละประมาณ 0.27 มิลลิกรัมจากนั้นเมื่ออายุ 7–12 เดือน ความต้องการจะเพิ่มขึ้นมากเป็น 11 มิลลิกรัมต่อวัน เด็กวัย 1–3 ปี ลดลงมาอยู่ที่ 7 มิลลิกรัม และวัย 4–8 ปี อยู่ที่ 10 มิลลิกรัมส่วนวัย 9–13 ปี อยู่ที่ 8 มิลลิกรัมต่อวัน

เมื่อเข้าสู่วัยรุ่น ผู้ชายอายุ 14–18 ปี ต้องการวันละ 11 มิลลิกรัมในขณะที่ผู้หญิงวัยเดียวกัน ต้องการมากกว่า คือ 15 มิลลิกรัมต่อวันผู้ใหญ่ชายอายุ 19–50 ปี ต้องการเพียง 8 มิลลิกรัมต่อวันแต่ผู้หญิงวัยเดียวกัน ต้องการสูงถึง 18 มิลลิกรัมต่อวัน หลังอายุ 51 ปีขึ้นไป ทั้งชายและหญิงต้องการเท่ากันคือวันละ 8 มิลลิกรัม

สำหรับหญิงตั้งครรภ์ ความต้องการธาตุเหล็กสูงที่สุด คือวันละ 27 มิลลิกรัม สวนหญิงที่ให้นมบุตร ถ้าเป็นวัยรุ่น ต้องการวันละ 10 มิลลิกรัมและถ้าเป็นผู้ใหญ่ต้องการวันละ 9 มิลลิกรัม (17 สิงหาคม 2023) [3]

ธัญพืชอะไรที่มีธาตุเหล็กสูง?

ธัญพืชอะไรที่มี Iron สูง
  • รำข้าวสาลีมีธาตุเหล็ก 10–12 มก. ส่วนรำของข้าวสาลี เป็นจุดที่อุดมด้วยแร่ธาตุ ธาตุเหล็กสูงมาก เหมาะสำหรับผสมในเบเกอรี หรือซีเรียล
  • ข้าวฟ่างมีธาตุเหล็ก 8–9 มก. ธัญพืชโบราณที่นิยมในแอฟริกา และเอเชีย มีธาตุเหล็กสูง และให้พลังงาน เช่นเดียวกับข้าวโพด แต่มีโปรตีน และไฟเบอร์มากกว่า
  • ควินัวมีธาตุเหล็ก 4–5 mg. ธัญพืชเมล็ดเล็กๆ สีขาว แดง ดำ อุดมด้วยโปรตีน และธาตุเหล็ก เป็นที่นิยมในอาหารเพื่อสุขภาพ
  • ข้าวโอ๊ตมีธาตุเหล็ก 4–5 mg. ธัญพืชยอดฮิต ที่ใช้ทำโอ๊ตมีล ธาตุเหล็กปานกลาง แต่มีใยอาหารละลายน้ำ ที่ช่วยลดคอเลสเตอรอล
  • ข้าวบาร์เลย์มีธาตุเหล็ก 3–4 mg. มีทั้งธาตุเหล็ก แมกนีเซียม และไฟเบอร์สูง เหมาะกับการต้มซุป หรือนำมาหุงแทนข้าว
  • ข้าวไรย์มีธาตุเหล็ก 2.5–3 milligram นิยมทำเป็นขนมปังไรย์ รสชาติเข้ม มีกลิ่นเฉพาะตัว มีทั้งธาตุเหล็ก และใยอาหาร
  • ข้าวกล้องมีธาตุเหล็ก 1–2 milligram แม้ปริมาณธาตุเหล็กไม่สูงเท่ารำ หรือข้าวฟ่าง แต่กินง่าย และเข้ากับอาหารเอเชีย ช่วยเพิ่มใยอาหาร เมื่อเทียบกับข้าวขาว

ถ้าขาดธาตุเหล็กจะเป็นยังไงบ้าง?

  • โลหิตจางจากการขาดธาตุเหล็ก เม็ดเลือดแดงน้อย หรือมีขนาดเล็ก ทำให้ลำเลียงออกซิเจนได้น้อย
  • อ่อนเพลีย เหนื่อยง่าย ร่างกายขาดพลังงานเพราะกล้ามเนื้อ และสมองไม่ได้รับออกซิเจนเพียงพอ
  • เวียนศีรษะ หน้ามืด เกิดจากสมองได้รับออกซิเจนไม่พอ
  • ผิวซีด เล็บเปราะ การสร้าง Hemoglobin ไม่สมบูรณ์ ทำให้ผิวและเล็บดูซีดลง
  • หัวใจเต้นเร็วหรือใจสั่น หัวใจทำงานหนักขึ้น เพื่อชดเชยการขนส่งออกซิเจนที่ลดลง
  • สมาธิลดลง การเรียนรู้แย่ลง โดยเฉพาะในเด็ก ขาดธาตุเหล็กมีผลต่อพัฒนาการทางสมอง และการเรียนรู้
  • ระบบภูมิคุ้มกันอ่อนแอ เสี่ยงติดเชื้อได้ง่ายขึ้น
  • ในหญิงตั้งครรภ์ เพิ่มความเสี่ยงคลอดก่อนกำหนด น้ำหนักทารกแรกเกิดต่ำ

ถ้าได้รับธาตุเหล็กเกินจะเป็นยังไง?

  • คลื่นไส้ อาเจียน ปวดท้อง ท้องเสีย มักเกิดเมื่อกินอาหารเสริมธาตุเหล็กขนาดสูงเกินไปในครั้งเดียว
  • ท้องผูก อาการข้างเคียงที่พบบ่อย จากการใช้ยาธาตุเหล็ก
  • ภาวะธาตุเหล็กเกิน ร่างกายสะสมธาตุเหล็กมากเกินไป ทำให้เกิดความเสียหายต่ออวัยวะ
  • ทำลายตับ ธาตุเหล็กส่วนเกินสะสมในตับ ก่อให้เกิดตับอักเสบ ตับแข็ง หรือเสี่ยงมะเร็งตับ
  • ทำลายหัวใจ เสี่ยงหัวใจเต้นผิดจังหวะ หัวใจล้มเหลวจากการสะสมธาตุเหล็ก ในกล้ามเนื้อหัวใจ
  • ทำลายตับอ่อน ทำให้ดื้อต่ออินซูลิน และเพิ่มความเสี่ยงเป็นเบาหวาน
  • ความเสียหายต่อข้อต่อและต่อมไร้ท่อ อาจทำให้เกิดอาการปวดข้อ และความผิดปกติของฮอร์โมน
  • เพิ่มความเสี่ยงอนุมูลอิสระ ธาตุเหล็กเกิน เร่งการสร้างอนุมูลอิสระ ก่อให้เกิดการอักเสบ และความเสียหายของเซลล์

ธัญพืชอะไรที่มีธาตุเหล็กสูง กล่าวโดยสรุป

ธัญพืชที่มีธาตุเหล็กสูง เช่นรำข้าวสาลี ข้าวฟ่าง ควินัว ข้าวโอ๊ต ข้าวบาร์เลย์ ข้าวไรย์ และข้าวกล้อง ล้วนเป็นแหล่งธาตุเหล็ก ที่เข้าถึงง่ายในชีวิตประจำวัน หากเลือกทานอย่างพอดี ก็จะช่วยให้ร่างกายได้รับธาตุเหล็กเพียงพอ โดยไม่ต้องพึ่งอาหารเสริม การดูแลสุขภาพด้วยการกินธัญพืชที่หลากหลาย เป็นวิธีที่ปลอดภัย

ใครบ้างที่ควรต้องเสริมธาตุเหล็ก?

หญิงตั้งครรภ์ และให้นมบุตร ต้องการเหล็กมากขึ้น เพื่อสร้างเลือดให้เพียงพอ สำหรับแม่และทารก หญิงวัยเจริญพันธุ์ ที่มีประจำเดือนมาก ซึ่งเสี่ยงต่อการเสียเลือด และขาดธาตุเหล็ก วัยรุ่นที่กำลังเจริญเติบโต เพราะร่างกายต้องการธาตุเหล็ก เพื่อสร้างเลือดและพลังงาน รวมถึง ผู้ป่วยโลหิตจาง และผู้ที่ทานอาหารมังสวิรัติ

อะไรที่ควร และไม่ควรกินกับธาตุเหล็ก?

ธาตุเหล็กควรกินคู่กับวิตามินซี เพราะช่วยเปลี่ยนธาตุเหล็กในพืช ให้อยู่ในรูปที่ดูดซึมง่ายขึ้น ส่วนอาหารที่ไม่ควรกินพร้อมกันคือ ชา กาแฟ โกโก้ ที่มีแทนนิน ผลิตภัณฑ์นม ที่มีแคลเซียมสูง และอาหารที่มี Phytate หรือ oxalate มากๆเช่นผักบางชนิด เพราะจะขัดขวางการดูดซึมธาตุเหล็ก

Facebook
Twitter
Telegram
LinkedIn
ข้อมูลผู้เขียน

แหล่งอ้างอิง